Ο τόπος και η παράδοσή του

Λαογραφία

Και στον τομέα της λαογραφίας ο Πεντάλοφος έχει να επιδείξει πλούσιο υλικό, από τις παροιμίες, τα τραγούδια, τα μοιρολόγια, την ίδια τη μουσική που αποτέλεσε πρότυπο στους μουσικούς των γύρω περιοχών, μέχρι την τέλεση του γάμου, που στο Ζουπάνι γινόταν διαφορετικά απ'ότι συνηθιζόταν στην υπόλοιπη Ελλάδα.

Παροιμίες

Προσθέστε υπότιτλο εδώ

  Στο χωριό οι κάτοικοι χρησιμοποιούν παροιμίες σε διαφορετικές περιστάσεις της ζωής.

-Τ'άγνιστα τ'αγίφαντα στον πλοκό απλωμένα =Λέγεται για ανθρώπους που με τα λόγια μπορεί να λένε πολλά, να κάνουν σχέδια νομίζοντας πως τα πραγματοποιούν, στην πράξη όμως δεν καταφέρνουν να τα πραγματοποιήσουν.

-Αλλού με τρίβεις 'γούμενε κι αλλού έχω τον πόνο =Χρησιμοποιείται σε περιπτώσεις που δεν είναι καθόλου εύστοχη η παρηγοριά, δεν πετυχαίνει το στόχο της.

-Η ψείρα μας στον Όλυμπο κι 'μεις στα πανηγύρια =Χρησιμοποιείται όταν θέλουμε να εκφράσουμε τις πολλές αδυναμίες, πολλά ζητήματα να λύσουμε και τα αμελούμε ασχολούμενοι με άλλα ζητήματα.

-Ποτ'αρχόντινες κυρά μου, τώρα κατ'αγλήγορα =Κάνουμε λόγο για τους νεόπλουτους, που η συμπεριφορά τους τους μετατρέπει σε "ψιλομήτες".

-Παλιός ζουτλιάρος, καινούριος νοικοκύρς =Αναφέρεται σε ανθρώπους που άλλαξε η κοινωνική τους θέση από οικονομική άποψη και χρησιμοποιείται ειρωνικά.

-Πρώτα βλεπς τον γείτονα και μετά τον ήλιο =Δηλώνει την ανάγκη ύπαρξης καλών σχέσεων με τους γείτονες, καθώς και την καθημερινή επαφή.

-Ώσπου να το καλοσκεφτεί ου γνουστκος, ρίχκει πέρα απ'του πουτάμ ου ζουρλος =Πολλές φορές η λογική εξέταση σε βάθος κάνει τον άνθρωπο άτολμο, ενώ η επιπόλαια αντιμετώπιση πιο τολμηρό.

-Θα μπδήσω μάνα, θα σε ιδώ πιδάκιμ =Όταν δηλώνουμε τις πράξεις που πρόκειται να κάνουμε ή τις υποσχόμαστε σε άλλους, πρέπει να τις αποδείξουμε στην πράξη.

-Ιμείς ψωμί δεν είχαμι, τα σκλια μιας πιτιρόπτες =Δηλαδή, όταν δεν έχουμε ουσιαστική αντίληψη των βασικών μας αναγκών και ξοδεύουμε σε δευτερεύοντα πράγματα, ενώ μας λείπουν πρωτεύοντα, θέλοντας να δείχνουμε ότι δεν έχουμε προβλήματα.


Τραγούδια

  Πάντα στο χωριό τραγουδούσαν τραγούδια δικά τους , τραγούδια "πενταλοφίτικα" σε αρκετές περιστάσεις.Το χωριό διαθέτει μια ευρεία γκάμα τραγουδιών για διάφορες περιστάσεις, όπως γάμους, πανηγύρια, αραβώνες, γιορτές.Παρακάτω παρατίθενται κάποια από αυτά.

-Τρεις χρόνους έχει ο Κωνσταντής κι ο μικροκωνσταντίνος να βρει ψιλή, να βρει λυγνή, να βρει καγκελοφρύδα, Κωνσταντάκη μου.Τρει χρόνους φκιάνουν τα προικιά και τρει τα πανωπροίκια, Κωνσταντάκη μου.

-Εψές προψές επέρασα απ'τη γειτονιά σου κι άκουσα πως σε μάλωνε η μάνα σου κι θειά σου.Αν σε μαλώνουν για φαϊ πες μου να πληρώσω κι αν σε μαλώνουν που'ρχομαι πες μου να μη ξανάρθω.Πέρνα, πέρνα λεβέντη μου όπως περνούσες πρώτα, ήρθες κι ομόρφινες τον άσχημο τον τόπο.

Μοιρολόγια


  Ως μοιρολόγια χαρακτηρίζονται τα πένθιμα τραγούδια που λέγονται από ντόπιες γυναίκες σε στιγμές θλίψης και πένθους.

-Αυτού που ζήλεψες να πας και ξεπερατιέσαι, αν βρεις τους νιους χαιρέτα τους και νιες κουβέντιασέ τες κι αν βρεις και μικρά παιδιά, γλυκά παρηγόρησέ τα.Μην πεις πως έρχονται γιορτ'ες, έρχονται μεγάλες μέρες, πες του Χριστού πως χιόνιζε και τη Λαμπρή θα βρέχει και τη μέρα τ'αη Θωμά θα σέρνουν τα ποτάμια και δε θα βγούνε τα παιδιά με τις γλυκές μανούλες και δε θα βγούνε τα αντρόγυνα τα πολυαγαπημένα.

-Παρηγοριά έχει ο θάνατος και λησμοσύνη ο Χάρος.Μα ο ζωντανός ο χωρισμός παρηγοριά δεν έχει.

Νανουρίσματα


  Για να κοιμήσουν τα παιδιά τους οι γυναίκες τα νανούριζαν με νανουρίσματα με γνώριμο γι'αυτές περιεχόμενο.Μέσα σε αυτό ανέφεραν αντιλήψεις της εποχής, επαγγέλματα αλλά και τόπους του χωριού.

-Ποιος χουρευ στον Καλουντίνου του πιδί μι του κλαρίνου, ποιος χουρευ στουν Αη Λια του πιδί μι τα βιουλιά, ποιος χουερυ κι παραπέρα του πιδί μι τη φλογέρα.

Ο γάμος στον Πεντάλοφο


   Τα σημαντικότερα πρόσωπα που έπαιζαν καθοριστικό ρόλο στον γάμο εκτός από τη νύφη κι το γαμπρό ήταν τα πεθερικά, ο νούνος και η νούνα, οι βλάμηδες, οι μποχτιές και οι δερποφτές.

     Ξεχωριστή θέση έχουν σύμβολά όπως η κόφα, τα στέφανα, το μήλο κι το μπαϊράκι.

               Η τελετή του γάμου

Δετρέρα: γινόταν το κάλεσμα με την κόφα

Τρίτη: ζητούσαν την άδεια από τον παπά για το μπαϊράκι

Τετάρτη: άρχιζε και τυπικά ο γάμος, ετοιμαζόταν το προζύμι με το οποίο ζυμωνόταν τα φρέσκα ψωμιά για το γάμο κι οι ρουφτένιες μπουγάτσες

Πέμπτη: ζύμωναν τα ψωμιά, τις μπουγάτσες και τα παξιμάδια.

Παρασκευή: γινόταν η έκθεση της προίκας της νύφης

Σάββατο:  παίρνουν την προίκα οι βλάμηδες, πηγαίνουν στη βρύση για να πάρουν νερό με τη νύφη για να λουστεί, λούζονται οι μελλόνυμφοι, ξυρίζεται ο γαμπρός

Κυριακή: είναι η λαμπρότερη μέρα.Γίνεται το στόλισμα της νύφης, η προετοιμασία των βλάμηδων, το κάλεσμα του νούνου με τα όργανα, πηγαίνουν στο σπίτι της νύφης, όπου οι συγγενείς στήνουν χορό, παιδέματα της νύφης στους βλάμηδες, αποχαιρετισμός της νύφης και ξεκινά η γαμήλια πομπή.Μετά την τέλεση του μυστηρίου ακολουθεί ο δημόσιος χορός στη λόντζια ή στο περίβολο της εκκλησίας, καθώς κι το γλέντι.

    Δ.Κ.

Δημιουργήστε δωρεάν ιστοσελίδα! Αυτή η ιστοσελίδα δημιουργήθηκε με τη Webnode. Δημιουργήστε τη δική σας δωρεάν σήμερα! Ξεκινήστε